KIRIK PENCERE TEORİSİ

Kırık Pencere Teorisi

Kırık camlar teorisi veya kırık pencereler teorisi (İngilizce: Broken Windows Theory),Amerikalı suç psikoloğu Philip Zimbardo'nun 1969 yılında yapmış olduğu bir deneyden esinlenerek elde edilmiş olan kentsel bozukluk üzerine anti-sosyal davranışlar ve diğer suçlardaki vandalizm davranışları/belirtileri ve normları işaret eden kriminolojik bir teoridir. Teori, düzen halindeki kamuya açık kentsel ortamlarda düzenin sürdürülmesi, daha ciddi suçların ve vandalizmin oluşmasını önlemek amacıyla izlenmesi anlamına gelir. Amaç, düzende bozulan küçük şeylerin tekrar düzenli olacak şekilde değiştirilerek, düzenin sağlanmaya devam edilmesidir.

80'li yıllara uzanan ve bir kriminoloji teorisi olan Kırık Pencere Teorisi’ni belki duymuşsunuzdur. Bu kuram, turnikelerden atlama, duvarları boyama, camları kırma gibi küçük suçlara, toplumdaki ufak düzensizliklere veya eksikliklere göz yumulduğunda daha büyük düzensizliklerin önünün açılacağını ileri sürer.

Örneğin, kırık bir cam/pencere, kırık şekilde kalmaya devam ederse insanlara “ne istersen yapabilirsin, çünkü bu hareketin önemsenmiyor” mesajı verilmiş olur ve bu durum zincirleme bir etki yaratır.

Bu kuramın bugün (en azından kriminoloji alanında) geçerliliğini kaybettiği düşünülse de, kurumların işleyişi ve insanların alışkanlıkları bağlamında hâlâ yol gösterici olduğu söylenebilir. Evde, işte bir türlü toplayamadığımız dağınıklıklar, üst üste alınan kilolar, bütün gün pijamayla gezmek bile hayatımızdaki birer kırık penceredir.

Her kırık pencere, zincir etkisi yaratır.