KOLİN
Kolin, B vitamini kompleksine benzeyen, yarı-esansiyel bir besin maddesidir.
Yani vücut bir miktar kendisi sentezleyebilir, ancak bu miktar genellikle yetersiz olduğundan dışarıdan besinlerle alınması gerekir.
Kimyasal olarak trimetil etanolamin yapısındadır ve suda çözünür.
-
Üretim yeri: Karaciğer.
-
Ana yol: Fosfatidiletanolamin-N-metiltransferaz (PEMT) enzimi yoluyla fosfatidilkolin sentezi.
-
Kaynak: Metiyonin ve S-adenosilmetiyonin (SAM) adlı metil vericiler.
-
Ancak bu yol, özellikle kadınlarda östrojen etkisiyle daha aktiftir; erkeklerde genellikle diyetle destek gerekir.
- Fosfatidilkolin, sfingomiyelin gibi kolin türevleri hücre zarının ana bileşenidir.
- Kolin, asetilkolin adlı nörotransmitterin öncüsüdür → öğrenme, hafıza, kas hareketleri için kritik.
- Gebelikte ve çocuklukta beyin hücre zarlarının, sinapsların oluşumu için gereklidir.
- Kolin eksikliğinde karaciğerde yağ birikir → non-alkolik yağlı karaciğer (NAFLD) riski artar.
- Homosistein düzeylerinin kontrolünde görev alır → kalp damar sağlığı için önemlidir.
- Hücre içi sıvı dengesini ve sinyal yollarını düzenler.
- KOLİN EKSİKLİĞİ BELİRTİLERİ
- Yağlanma, enzim (ALT/AST) yüksekliği
- Kas hasarı, yorgunluk
- Hafıza zayıflığı, konsantrasyon bozukluğu, sinir iletiminde yavaşlama
- Yüksek homosistein → damar hasarı riski
- Fetüste sinir tüpü defekti, bilişsel gelişim bozukluğu riski
- KOLİN KAYNAKLARI
- Yumurta sarısı 100 Gramda 250-300 mg
- Karaciğer (sığır/tavuk) 100 Gramda 350-400 mg
- Somon, ton balığı 100 Gramda 60-90 mg
- Süt ve yoğurt 100 Gramda 30-40 mg
- Kırmızı et 100 Gramda 60-70 mg
- Buğday tohumu,kinoa 100 Gramda 50-60 mg
- Brokoli,karnıbahar 100 Gramda 40-50 mg
- Fındık,badem 100 gramda 40-60 mg
- YAŞLARA GÖRE GEREKSİNİM
- Yetişkin erkek 550 mg
- Yetişkin kadın 425 mg
- Gebe kadın 450 mg
- Emziren kadın 550 mg
- Çocuk 1-8 yaş 250 mg
- KOLİN FAZLA TÜKETİMİ
- Balık kokusu benzeri vücut kokusu (trimetilamin birikimi)
- Düşük Tansiyon
- Terleme Artışı
- Karın ağrısı,mide bulantısı.
- BİLİMSEL ÇALIŞMALAR
- Nörolojik: Alzheimer ve demans riskinde koruyucu olabileceğine dair kanıtlar var.
- Karaciğer: Kolin eksikliği, özellikle alkolsüz yağlı karaciğer hastalığı gelişiminde ana faktörlerden biridir.
- Gebelik: Fetüs beyninde sinaptik plastisiteyi artırdığı gözlenmiştir.
- Genetik: PEMT veya CHDH gen varyantlarına sahip kişilerde kolin ihtiyacı daha yüksektir.